Με αφορμή το θάνατο του κορυφαίου Έλληνα σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου στις 22 Φεβρουαρίου 2017, δημοσιεύουμε απόσπασμα συνέντευξης του Ντίνου Ηλιόπουλου στον Γιάννη Ράγκο (περιοδικό «Κινηματογραφιστής», τχ. 4, Ιούλιος – Αύγουστος 1998), στο οποίο ο σημαντικός ηθοποιός αναφέρεται στη συμμετοχή του στην εμβληματική ταινία «Ο Δράκος»:
[...] Υπάρχει η εντύπωση ότι προσπαθείτε να αποφεύγετε κάθε συζήτηση για τον «Δράκο» του Κούνδουρου, που τουλάχιστον οι ιστορικοί θεωρούν κορυφαία στιγμή του ελληνικού κινηματογράφου. Για ποιον λόγο;
Νομίζω πως έχω και άλλες καλές ερμηνείες και δεν θέλω όσοι ασχολούνται με αυτά να μένουν προσκολλημένοι μόνο σε αυτή την ταινία. Ο «Δράκος», επειδή ήταν δραματικός, ήταν λίγο έκπληξη από μένα· δεν το περίμεναν.
Πριν γυρίσετε αυτή την ταινία, είχατε διαισθανθεί ότι εκείνος ο ρόλος θα σημάδευε την καριέρα σας;
Όχι, αλλά τον θεώρησα ρόλο ποιότητας, γιατί και το σενάριο ήταν καλό. Με τιμούσε που με διάλεξε ο Κούνδουρος. Αλλά φοβόμουν ότι δεν θα τα κατάφερνα στο ρόλο του σχοινοβάτη. Ό,τι πέτυχα, το πέτυχα χάρη στη διαφώτιση και στις πολύ προσεκτικές οδηγίες του Κούνδουρου. Κατάφερα και κράτησα τη γραμμή που κατάλαβα ότι ήθελε ο σκηνοθέτης.
Δεν θα θέλατε να έχετε και άλλους «Δράκους» στην καριέρα σας;
Θεωρώ ότι έχω και άλλους ρόλους, όπως το «Τζο ο Τρομερός» (1955, σκην. Ντίνος Δημόπουλος), τις «Κυρίες της Αυλής» (1966, σκην. Ντίνος Δημόπουλος) και τον «Θαυματοποιό» (1969, σκην. Κώστας Ανδρίτσος). [...]
Οι γραφειοκράτες συνδικαλιστές (πρωτίστως της ΕΣΗΕΑ) συνεχίζουν να κλείνουν τα μάτια, να αντιδρούν και να αποκλείουν όσους ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ εργάζονται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών ("μπλοκάκια", freelancers) από το δικαίωμα της κοινωνικής ασφάλισης στα επαγγελματικά τους ταμεία!
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ιστότοπου Typologies: "Στον αέρα τα δελτία παροχής υπηρεσιών των δημοσιογράφων, καθώς οι συνδικαλιστικές Ενώσεις δεν συναινούν στην ένταξή τους στην κοινωνική ασφάλιση του ΕΔΟΕΑΠ! Φαίνεται έτσι σαν να ευνοούν οι συνδικαλιστές τη συνέχιση της ύπαρξης εργαζομένων δύο ταχυτήτων στα ΜΜΕ: Αυτών που θα εμφανίζονται ως «μισθωτοί», έστω και με αμοιβές 400 ευρώ, και εκείνων που θα αμείβονται με δελτίο παροχής, οι οποίοι δεν θα έχουν δικαίωμα σε αξιοπρεπή περίθαλψη".
Οι καρεκλοκένταυροι συνδικαλιστές με αναχρονιστική νοοτροπία που περιορίζεται στην προστασία των μελών της συντεχνίας, εθελοτυφλούν σαν να μην έχουν καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει δίπλα τους τα τελευταία χρόνια της μνημονιακής κρίσης.
Αντί να προστατεύσουν και να φροντίσουν να κατοχυρώσουν το ΑΚΑΤΟΧΥΡΩΤΟ επάγγελμα του δημοσιογράφου, συνεχίζουν απτόητοι να ρίχνουν στάχτη στα μάτια των μελών των σωματείων ότι με την περιχαράκωση στα πάλαι ποτέ πλέον "κεκτημένα", θα βγουν κερδισμένοι.
Επειδή όμως στην παρούσα κατάσταση κανείς δεν βγαίνει κερδισμένος, αποκοιμίζουν τα μέλη των ενώσεων αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα χάσουν λιγότερα με εργαζόμενους δύο ταχυτήτων (μισθολόγια-"μπλοκάκια").
Όμως με αυτό τον τρόπο, αφήνοντας τους freelance δημοσιογράφους στην τύχη τους, επιτρέπουν στην εργοδοσία να παρακάμπτει τις υποχρεώσεις της (συμμετοχή στις εισφορές κ.λπ.), τα ταμεία να χάνουν τις εισφορές και το επάγγελμα έρμαιο στις διαθέσεις των εκάστοτε εργοδοτών και κυβερνήσεων.
Ως πότε θα βλέπετε το δέντρο και θα χάνετε το δάσος, κυρίες και κύριοι συνδικαλιστές;
Οι freelance δημοσιογράφοι που πληρωνονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών δεν είναι επιχειρηματίες, είναι δημοσιογράφοι και ως δημοσιογράφοι δικαιούνται ό,τι και οι άλλοι συνάδελφοί τους!
Δεν έχει σημασία ο τρόπος που πληρώνεται κάποιος, αλλά τι επάγγελμα κάνει και αν είναι δημοσιογράφος οφείλετε να ασχολείστε μαζί του και να υπερασπίζεστε τα δικαιώματά του!
ΔΟΛοπλοκίες...
Στο μεταξύ, με στοχευμένες παρεμβάσεις η εξασθενισμένη περιπαθούσα ηγεσία του πάλαι ποτέ κραταιού Οργανισμού Λαμπράκη επιδίδεται στο άθλημα του "διαίρει και βασίλευε" για να επιβεβαιώσει την εργοδοτική της φυσιογνωμία και να περισώσει ότι απέμεινε από την χαμένη της διοικητική αξιοπρέπεια...
Έτσι, μετά την δικαστική παρέμβαση απεγκλωβισμού τραπεζικών κονδυλίων για να πληρωθούν οι απλήρωτοι επί μήνες εργαζόμενοι, απέκλεισε από την πληρωμή 40 εργαζόμενους οι οποίοι είχαν προσφύγει σε επίσχεση εργασίας.
Η απόφαση αυτή προκάλεσε, όπως ήταν επόμενο, κύμα εντάσεων στον ΔΟΛ όπου απειλήθηκαν και επεισόδια, ενώ αποκαλύφθηκε και η αδυναμία υποστήριξης των θιγόμενων από κάποιους φωνασκούντες ανέξοδα, υπέρ των εργαζομένων, συνδικαλιστές.
Η κατάσταση με τον επιλεκτικό αποκλεισμό των "ατίθασων" που έχουν κάνει επίσχεση εργασίας ελπίζουμε να ξεκαθαρίσει σύντομα και να πάρουν τα λεφτά τους.
Ο ρόλος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, μετά την αποκατάσταση του Μαύρου, με διακριτές πολιτικές ευθύνες προσώπων και κομμάτων για τη συγκεκριμένη περίοδο, αποτελεί ακόμα ζητούμενο.
Κυβέρνηση και αντιπολίτευση, οφείλουν να σεβαστούν τον δημόσιο χαρακτήρα της ΕΡΤ και την ελεύθερη ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών. Κανείς πολιτικός ή άλλος παράγοντας δεν νομιμοποιείται να επιχειρεί να διαμορφώσει την ατζέντα της ενημέρωσης, υποκαθιστώντας το ρόλο των δημοσιογράφων.
Την απρόσκοπτη λειτουργία της ΕΡΤ με αξιοποίηση όλων των δομών της και του στελεχικού της δυναμικού, χωρίς αμφιλεγόμενες αξιολογήσεις και με την άμεση υπογραφή ΣΣΕ, οφείλει να εγγυηθεί η Διοίκησή της.
Οι δημοσιογράφοι, μετά την τραυματική εμπειρία της περιόδου 2013-2015, οφείλουν να οικοδομήσουν το νέο πρόσωπο και την αξιοπιστία της ΕΡΤ και πρέπει να αφεθούν απερίσπαστοι στα καθήκοντά τους. Όμως, και οι ίδιοι οφείλουν να υπερασπίζονται το έργο τους και να μην δέχονται καμία παρέμβαση.
Η εμπειρία του Μαύρου οφείλει να μας κάνει σοφότερους και, επιτέλους, να τεθούν οι προϋποθέσεις για μια ΕΡΤ ανοιχτή στην κοινωνία.
Η ΕΣΗΕΑ καταγγέλλει τους υβριστές των εργαζομένων. Τέτοιες συμπεριφορές θυμίζουν άλλες σκοτεινές εποχές…
Τώρα που επί μήνες ασχολούμαστε - δικαίως - με την τύχη του ΔΟΛ και των εργαζομένων του, τώρα που οι δημοσιογράφοι αναγκαστήκανε πλέον εξαιτίας της έκρηξης των προβλημάτων τους να τα αντιμετωπίσουν κατάματα. Ακόμα και να αναπτύξουν δεσμούς αλληλεγγύης ! (Κάτι που καθόλου δεν ίσχυε μέχρι πρότινος με την αδιαφορία να κυριαρχεί όσο τα προβλήματα σταμάταγαν στο μαγαζί του γείτονα).
Τώρα λοιπόν που ο κλάδος χτύπησε ‘πάτωμα’ δεν μπορώ να μην θυμάμαι ότι τα πρώτα θύματα των χρόνιων και άλυτων προβλημάτων και κατά συνέπεια της κρίσης στον Τύπο υπήρξαν οι freelancers. Όλοι αυτοί που δουλέψανε ή δουλεύουνε στον Περιοδικό Τύπο, στα ραδιόφωνα, στα κανάλια, στα ιντερνετικά πόρταλ πάντα με μπλοκάκι καλύπτοντας ωστόσο πάγιες ανάγκες των μέσων ενημέρωσης. Για όποιον λοιπόν δεν το γνωρίζει (;) οι freelancers μαζί με τους ανεξάρτητους επίσης φωτογράφους υπήρξανε οι πρώτοι που χάσανε μαζικά τη δουλειά τους ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας.
Όταν η κρίση δεν είχε ακόμα ενσκήψει αλλά τα διαφημιστικά έσοδα δείξανε να σημειώνουνε κάποια κάμψη τότε εκδότες, ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών σταθμών και τηλεοπτικών καναλιών κινητοποιηθήκανε και σκεφτήκανε ότι δεν τους αξίζει να χάνουνε ευρώ ….από τα κέρδη τους. Οραματιστήκανε λοιπόν τη λύση : να συρρικνώσουν το προσωπικό βάζοντας το υπόλοιπο σιγά –σιγά να συμπληρώνει τα κενά στην αρχή έναντι κάποιας αμοιβής και στη συνέχεια όπως περίτρανα απεδείχθη σχεδόν ή εντελώς τζάμπα. Οι πρώτοι λοιπόν που φύγανε ήτανε οι συνεργάτες, χωρίς προειδοποίηση, χωρίς αποζημίωση είδανε από την μια στιγμή στην άλλη μόνιμες στήλες, εκπομπές κ.ά. να καταργούνται (παράδειγμα δικές μου στήλες που κρατούσα πολλά χρόνια στο περιοδικό Ιδέες και Λύσεις για το Σπίτι καταργήθηκαν ενώ βρισκόμουνα στο νοσοκομείο με εγκεφαλικό !).
Το χειρότερο από όλα ήτανε το γεγονός ότι αυτός ο σταδιακός αφανισμός των freelancers δεν κινητοποίησε καμία Ένωση.
Ούτε όμως προκάλεσε συναισθήματα αλληλεγγύης ανάμεσα σε συναδέλφους που δουλεύαμε χρόνια μαζί σε διπλανά γραφεία. Έτσι η πόρτα έκλεισε πίσω μας χωρίς κανένας να βρεθεί εκεί για να μας αποχαιρετίσει, να μας πει ένα παρηγορητικό λόγο βρε αδελφέ. Κλεισμένοι στα γραφεία τους οι αγαπημένοι κατά τα άλλα συνάδελφοι μοιάζανε σαν να μην τους αφορούσε το θέμα ή μπορεί και να μην καταλαβαίνανε τι θα σήμαινε τελικά και για τους ίδιους, τι να πω !
Ο δημοσιογραφικός κόσμος είναι ένας κόσμος βαθιά ταξικός, ο διαχωρισμός σε προνομιούχους και πληβείους δεν είναι απλά μια πραγματικότητα. Ανατροφοδοτείται επί το χείριστο με υπό - διαφοροποιήσεις που γεννήθηκαν από την αλαζονεία των ίδιων των δημοσιογράφων, οι οποίες βασιλεύουν τουλάχιστον μέχρι τώρα. Κι αυτό γιατί οι Ενώσεις έθρεψαν τις ανισότητες αφού απέτυχαν να πετύχουν την συνένωσή τους και τη δημιουργία ενιαίου ταμείου. Με τις παρούσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες το όραμα αυτό …πέταξε μακριά και δια παντός. Άλλωστε πολύ λίγοι δούλεψαν για την υλοποίησή του και ακόμα λιγότεροι το θέλησαν.
Κάποιες ακόμα διαφοροποιήσεις της δημοσιογραφικής κοινότητας
Οι συνάδελφοι στις ημερήσιες εφημερίδες λοιπόν ποτέ δεν θεώρησαν ισότιμους τους δημοσιογράφους των περιοδικών. Αλλά και οι μισθωτοί των περιοδικών/ραδιοφώνων κ.λ.π. ποτέ δεν είδανε με ισότιμο μάτι τους freelancers. Ούτε η ΕΣΗΕΑ δέχτηκε ποτέ στους κόλπους της freelancers. Κάτι που έπραξε προς τιμήν της η ΕΣΠΗΤ που άνοιξε τις πόρτες της και μας δέχτηκε από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και έκτοτε. Αλλά κι αυτή αργότερα στην πιο κρίσιμη στιγμή για τους ελεύθερους επαγγελματίες δημοσιογράφους όταν προκύψανε προβλήματα στην ασφάλισή μας στο τότε ΕΤΑΠ-ΜΜΕ λόγω της ανεργίας που όπως είπαμε για εμάς είχε αρχίσει … νωρίς, μας άφησε ξεκρέμαστους.
Γιατί ;
Ακριβώς γιατί στη συνείδησή της τότε ηγεσίας της κυριαρχούσε ο διαχωρισμός μισθωτός / ανεξάρτητος δημοσιογράφος. Και η τότε η ΕΣΠΗΤ θεώρησε ότι έπραξε το καλό ! εις βάρος μας πάντα !
Η κρίση στον Τύπο δεν ξεκίνησε το 2010 αλλά πολύ νωρίτερα ήδη το 2007 οι παλαιοί διευθυντές είχαν εκδιωχθεί ώστε να διευκολυνθεί ο ‘νέος προγραμματισμός’ δηλαδή οι δραστικές περικοπές δαπανών. Οι πρώτοι που φύγανε λοιπόν ήτανε οι freelancers που πλέον είχανε φθάσει να καλύπτουν πάγιες θέσεις και σε όλα τα ένθετα του ημερήσιου Τύπου τα οποία είχανε πολλαπλασιαστεί από το τέλος της δεκαετίας ’90. Η κρίση έβαλε και την ταφόπλακα.
Τα δάκρυα όμως αρχίσανε μόνον όταν το μαχαίρι χτύπησε το μισθωτό και κυρίως μετά τις πρώτες μαζικές απολύσεις - και πώς θα ήτανε δυνατόν να μην κλάψει κανείς ; Στη συνέχεια κλείσανε μαγαζιά ολόκληρα αλλά και τότε σπάνια το δημοσιογραφικό δράμα έβρισκε πρόσφορο έδαφος για την προβολή του από τις εφημερίδες ή τα τηλεοπτικά κανάλια. Για να φτάσουμε τέλος στους ‘αστέρες’ το ΜΕΓΚΑ και το ΔΟΛ και τότε τα δάκρυα έγιναν ποτάμια. Ελπίζω να είναι και τα τελευταία κλάματα και ο κλάδος μας να επανέλθει σε μέρες ευημερίας.
Για τον άγνωστο freelancer όμως δημοσιογράφο ή φωτογράφο δεν περίσσεψε ποτέ ούτε ένα δάκρυ !
